Èirinn
Balach-sgoile air a dhroch leòn ann an Èirinn
20 An Cèitean 2023
Tha na Gardí ann an Navan, Contae na Mí, air dearbhadh gun deach còignear deugaire a chaidh a chur an grèim as dèidh ionnsaigh air balach-sgoile gèidh, 14 bliadhna a dh’aois, an saoradh gun chasaid.
Chaidh bhideo den ionnsaigh a cho-roinneadh fad is farsaing air Twitter.
Thathar ag aithris gun deach am balach a dhroch leòn mun aodann ‘s a cheann agus gun deach a cholann a leòn cuideachd.
Thuirt na Gardí gu bheil iad fhathast a’ rannsachadh na h-ionnsaigh ‘s iad ag iarraidh air neach sam bith aig a bheil fios mu a deidhinn fios a chur gu Stèisean Garda Nevan air 046 9079930 no fios dìomhair a chur thuca air 1800 666 111.
Tha Bile Eucoirean Gràin a’ dol tro Phàrlamaid na h-Èireann an-dràsta, ach cha deach a dhèanamh na lagh fhathast.
Èirinn: Tar-bhoireannaich toirmeasgte bho rugbaidh nam ban
12 An Lùnastal 2022
Tha Aonadh Rugbaidh na h-Èireann (IRFU) air casg a chur air tar-bhoireannaich bho bhith a’ cluich rugbaidh nam ban.
Bidh tar-fhireannaich fhathast comasach air cluich airson sgiobaidhean fireannach ach feumar cead sgrìobhte agus measadh cunnairt mus cluich iad.
Tha seo a’ tighinn as dèidh gun do chur Aonadh Rugbaidh Shasainn (RFU) casg air tar-bhoireannaich am mìos seo chaidh.
Tha tar-bhoireannaich cuideachd air a bhith toirmeasgte bho bhith a’ cluich gu h-eadar-nàiseanta bho chionn 2020.
Riaghailtean nas fhosgailte a thaobh fala a thoirt seachad an Èirinn
29 Am Màrt 2022
Tha Seirbheis Fala na h-Èireann air na riaghailtean a thaobh fala a thoirt seachad atharrachadh.
Bho 28 Am Màrt bidh fireannaich gèidh is dà-sheòrsach comasach air fuil a thoirt seachad as dèidh ceithir mìosan gun a bhith ri feise le fireannach eile an àite a bhith a’ feitheamh bliadhna gu lèir.
Thathar an dùil gun tèid na riaghailtean atharrachadh a-rithist nas fhaide den bhliadhna gus an dàil a chur às gu tur agus measadh a dhèanamh air gach tabhartaiche fa leth gus faighinn a-mach ma tha iad comasach air fuil a thoirt seachad.
Thèid gnè bith-eòlasach a shònrachadh do phearsachan neo-bhìnearaidh ann an Cunntas-sluaigh na h-Èireann
16 Am Màrt 2022
Tha Príomh-Oifig Staidrimh na hÉireann (CSO) air dearbhadh gun tèid gnè bith-eòlasach a shònrachadh do phearsachan neo-bhìnearaidh ann an Cunntas-sluaigh na h-Èireann am bliadhna.
A-rèir reachdas an Aonaidh Eòrpach feumaidh an cunntas-sluaigh faighneachd mun gnè bith-eòlasach a th’ aig neach agus feumaidh an taghadh a bhith eadar boireannach no fireannach.
Cha bhi cunntas-sluaigh na bliadhna seo a’ faighneachd mun dearbh-aithne gnè a th’ aig neach ach tha an CSO air ràdh gu bheil iad an dùil seo a chur ris an ath-thuras.
Tha stiùireadh oifigeil air an làrach-lìn aca a’ moladh gun cur neach tiog anns na dhà bhogsa mura h-eil iad airson aithneachadh mar bhoireannach no fireannach ach tha e cuideachd ag ràdh gun tèid gnè bith-eòlasach a shònrachadh dhaibh gu thuaireamach airson adhbharan staitistigeil.
Thèid Cunntas-sluaigh na h-Èireann a chumail air 3mh latha dhen Ghiblean.
Seanadh Èireann a Tuath air bhòtadh airson casg a chur air teiripe iompachaidh
20 An Giblean 2021
Tha Seanadh Èireann a Tuath air bhòtadh an-diugh airson casg a chur air teiripe iompachaidh co-sheòrsachd.
Bhòt 59 airson a ghluasad agus 24 na aghaidh.
Tha an toradh a-nis a’ ciallachadh gu bheil mandat soilleir aig Ministear nan Coimhearsnachdan an casg a sgrìobhadh ann an reachdas ro deireadh na teirm làithreach.
Riaghaltas na h-Èireann air leisgeul a thoirt do dhaoine co-sheòrsach a chaidh a dhìteadh fo laghan eachdraidheil
21 An t-Ògmhios 2018
Tha Riaghaltas na h-Èireann air leisgeul foirmeil a thoirt do dhaoine co-sheòrsach a chaidh a dhìteadh fo laghan eachdraidheil.
Ann an aithris dha Dáil Éireann thuirt Prìomhaire Leo Varadkar, a tha co-sheòrsach:
“An-diugh ’s e na gaisgich neo-ainmichte a tha mi airson moladh gu làidir, na mìltean de dhaoine neo-ainmichte a chaidh a dhìteadh leis ar sinnsearan.”
“Chan urrainn dhuinn an ana-cheartas a chaidh a dhèanamh orra a cheartachadh, [ach] ‘s urrainn dhuinn a ràdh gu bheil sinn mar comann air ionnsachadh bhon fhulangas aca. Tha na sgeulachdan aca air cuideachadh le bhith gar dèanamh nas fheàrr; tha iad air ar dèanamh nas ceadaiche, nas tuigsiche agus nas daonndaiche.”
Thuirt Charlie Flanagan, Ministear a’ Cheartais agus na Co-ionnannachd dha Seanadh na h-Éireann:
“Tha mi a’ toirt leisgeul gu duine sam bith a dh’fhairich an dochann agus an aonaranachd a chruthaich na laghan sin, agus gu h-àraid dhaibhsan a chaidh a dhìteadh le laghan mar sin.”
“Cha ghabh dad sam bith a ràdh an seo an-diugh a dh’atharraicheas am fulangas agus an leth-bhreith a dh’fhuiling a’ choimhearsnachd co-sheòrsach sna bliadhnaichean ro dhì-eucoireachadh.”
Tha an leisgeul a’ tighinn air thoiseach air cuirm a chomharraicheas 25 bliadhna bhon a chaidh co-sheòrsachd a dhì-eucoireachadh. Thèid an cuirm a chumail ann an Caisteal Bhaile Átha Cliath an ath-sheachdain agus thathar an dùil gum bi còrr is 700 duine an làthair.
Leo Varadkar na chiad Phrìomhaire co-sheòrsach aig Èirinn
02 An t-Ògmhios 2017
Chaidh Leo Varadkar a thaghadh mar cheannard am pàrtaidh poilitigeach Fine Gael an-diugh agus e a-nis gu bhith a chiad Prìomhaire (Taoiseach) co-sheòrsach ann an eachdraidh na h-Èirinn.
Aig 38 bliadhna a dh’aois tha e cuideachd am Prìomhaire as òige ann an eachdraidh na dùthaich.
Bhòt 60% dhen colaiste taghaidh air a shon agus thathar an dùil gum bi e a’ toirt smachd air am pàrtaidh sna seachdainnean a tha romhainn.
Thuirt Mgr Varadkar, “If my election shows anything it’s that prejudice has no hold in this Republic… When my father travelled 5,000 miles to build a new home in Ireland, I doubt he ever dreamed his son would grow up to be its leader and that despite his differences his son would be treated the same and judged by his actions and character not his origins or identity.”
Thàinig Mgr Varadkar às a chlòsaid ann an 2015 ron referendum air pòsaidhean aon-sheòrsach agus nas anmoiche air a’ bhliadhna rinn e òraid làidir ann an Dáil Éireann a’ moladh dhaibh gum bu chòir do phòsaidhean aon-sheòrsach a bhith laghail.
Prìomhaire co-sheòrsach gu bhith aig Èirinn?
01 An t-Ògmhios 2017
Thathar an dùil gun tèid Leo Varadkar, 38 a thaghadh mar ceannard am pàrtaidh poilitigeach Fine Gael.
Thèid an taghadh mu dheireadh a chumail a-màireach (2na An t-Òg-mhios 2017), ach an-dràsta thathar an dùil gum bidh 46 a-mach às na 73 neach-lagha sa phartaidh a’ bhòtadh air a shon.
Ma tha e soirbheachail bidh e air ainmeachadh mar ceannard am pàrtaidh agus mar sin bidh e na chiad Prìomhaire co-sheòrsach agus am fear nas òige ann an eachdraidh na dùthaich.
Companasan-catharra air a dhèanamh laghail ann an Èirinn
03 Am Faoilleach 2011
Chaidh laghan ùra a chur an gnìomh ann an Èirinn Disathairne gus companasan-catharra a dhèanamh laghail anns an dùthaich.
A dh’aindeoin seo tha cuid anns a’ choimhearsnachd LCDT Èireannach air an achd a chàineadh air sgàth ’s gum feumar gach càraid tagradh a chur a-steach co-dhiù trì mìos ro-làimh ma bhios iad airson cead fhaighinn bhon Riaghaltas agus air sgàth ’s nach eil an achd a’ toirt còirichean co-ionann do phàrantan co-sheòrsach.
Tha am buidheann LGBT Noise a’ càineadh an achd ùr air sgàth ’s nach eil e a’ toirt cead pòsaidh do chàraidean aon-sheòrsach.
Thuirt neach-labhairt a’ bhuidhinn ris an Irish Times:
“Bidh pàrantan a’ pàigheadh cìsean mar càraid ach cha bhi còraichean pàrant aca mar càraid. Tha Noise a’ creidsinn nan robh a h-uile buannachd a th’ aig pòsadh ri fhaotainn le companasan-catharra gur e leth-bhreith a bhiodh ann fhathast air sgàth ’s gum biodh siostam fa leth ann do mhuinntir a’ choimhearsnachd LCDT.”
Thathar an dùil gun tèid na ciad companasan-catharra a chumail sa Ghiblean air sgàth ’s gum feumar cead fhaighinn trì mìosan ro-làimh ach faodar cead fhaighinn ro sin ma bhios tu a’ faighinn saoradh bhon a’ chùirt mar thoradh adhbharan slàinte m.s.a.a.
Bidh an achd ùr ag aithneachadh companasan-catharra bho 27 dùthchannan eile a’ toirt a-steach An Rìoghachd Aonaichte agus Canada ach cha bhi e ag aithneachadh pòsaidhean aon-sheòrsach à dùthchannan far a bheil iad ceadaichte.
Iomairt Facebook airson a’ chiad ceann-suidhe co-sheòrsach aig na h-Èirinn
22 An Dàmhair 2010
Chaidh iomairt a chur an sàs air Facebook gus a’ chiad ceann-suidhe co-sheòrsach a thaghadh ann an Èirinn.
Thathar an dùil gun tèid David Norris a thaghadh na Ceann-suidhe na h-Èirinn anns an Taghadh 2011.
Thuirt Norris gur e iomairt Facebook le ballrachd de còrr ’s 1000 daoine a bhrosnaich e a bhith a’ ruith.
“Tha mi dhen bheachd gu bheil e uabhasach cudromach a bhith a’ cleachdadh teicneòlas ùr. Bha e na chuideachadh ri Ceann-suidhe Obama.”
Tha Norris, a tha fosgailte mun ghnèitheachd aige, cuideachd air ràdh nach eil e an dùil gum biodh e na thrioblaid anns na Sgìrean Chaitligeach san dùthaich gu bheil e co-sheòrsach.
Aonadh Èireannach air ràdh gu bheil leth-bhreith ceadaichte ann an sgoiltean
08 An Giblean 2010
Tha aonadh teagaisg Èireannach air ràdh gu bheil laghanan co-ionannachd a’ toirt cead do sgoiltean cràbhach a bhith a’ dèanamh leth-bhreith air tidsearan co-sheòrsach.
Tha INTO (Irish National Teacher’s Organisation) ag ràdh gu bheil an Employment Equality Act a’ toirt cead ri sgoiltean a chur tidsearan à dhreuchd air sgàth ’s gu bheil an dòigh-beatha aca a’ dol an aghaidh poileasaidh cràbhach nan sgoiltean.
A-rèir Earrann 37 dhen achd faodaidh sgoiltean gnìomh a thoirt gus “bacadh a chur air neach-obrach sam bith a tha a’ lagachadh inbhe creideamh an t-ionad-obrach.”
Tha bòrd stiùiridh INTO a-nis air bhòtadh gus iarraidh airson Earrann 37 a bhith sguabadh às.
Clèir Èireannach air bhido ùr Boyzone a chàineadh
26 An t-Samhain 2008
Tha clèir Èireannach air am bhidio-ciùil ùr aig Boyzone a chàineadh agus e ag ràdh gu bheil iad a’ sgaoileadh teachdaireachd marbhtach.
Anns a’ bhidio ùr tha Boyzone a’ nochdadh ann an seallaidhean còmhla ri ban-actairean a’ riochdachadh na mnathan aca ach tha Stephen Gately, a tha co-sheòrsach, a’ nochdadh le actair fireannach.
Thuirt an Clèir Èireannach ris The Sun gu bheil am bhidio a bhios air fhaicinn le muilnean a’ sgaoileadh teachdaireachd marbhtach ri daoine òga.
Ach thuirt Stephen Gately, “Nam bheachd-sa, cha bu chòir do chùis mhòr a bhith a’ dèanamh a-mach à seo.”
B’ e Boyzone a’ chiad còmhlan-ciùil a chur càraid co-sheòrsach ann am bhidio-ciùil.
Seo agaibh am bhidio-ciùil airson Better:
Coimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas airson còirichean tar-ghnèitheach leasachadh
02 An Dàmhair 2008
Tha Coimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas (Coimisean Èireannach airson Còirichean Daonna agus Co-ionannachd) air ràdh gum bu chòir do laghan a thaobh daoine tar-ghnèitheach agus teisteanasan-breith a bhith air an ath-leasachadh.
Ann an 2008, thug an tOireachtas (Pàrlamaid na h-Éirinn) cead ri daoine tar-ghnèitheach gus an gnè aca atharrachadh air an ceadan-siubhail aca. Ach fo laghan an latha chan fhaod iad an gnè aca atharrachadh air an teisteanasan-breith aca.
A bharrachd air seo chan fhaod daoine tar-ghnèitheach pòsadh nuair a tha iad air an gnè aca atharrachadh.
Thuirt an Irish Times gu bheil an coimisean airson buidheann chruthachadh le buill a’ choimisean, buill an Ùghdarras Co-ionannachd agus daoine tar-ghnèitheach fhèin gus sùil air còirichean tar-ghnèitheach anns an dùthaich.
Thuirt Dr Maurice Manning, Ceann-suidhe a’ choimisean, gu bheil eisimpleir An Rìoghachd Aonaichte air buaidh mhòr a thoirt orra.
Companasan-catharra ann an Èirinn gu bhith a’ cumail a-mach còirichean airson pàrantan LCDT
03 An Giblean 2008
Chaidh dùilean a briseadh ann an Èirinn as dèidh dhan Riaghaltas a dhearbhadh nach tèid còirichean co-ionann a thoirt ri pàrantan LCDT mar phàirt de lagh ùr a bhios ag aithneachadh companasan-catharra.
Thuirt Grainne Healy a tha ag obair airson am buidheann co-ionannachd MarriagEquality:
“Ged a bhios fàilte air leasachadh sam bith anns a’ chuspair seo, tha dragh oirnn a-nis gum bi an naidheachdan seo a’ ciallachadh nach bi a’ choimhearsnachd LCDT a’ faighinn còirichean co-ionann.”
“Cha toir sinn breith air an sgeama gus am faigh sinn cothrom mion-sgrùdadh a dhèanamh air gus am faic sinn dè na planaichean a tha aig an Riaghaltas.”
“Ach tha sinn làn-chinnteach nach bi daoine co-sheòrsach a’ faighinn co-ionannachd gus am faigh iad cead a bhith a’ pòsadh ann an oifis-chlàraidh.”
Bidh Riaghaltas na h-Èirinn a’ foillseachadh na planaichean aca airson Bile nan Companasan-catharra an ath sheachdain.
Thathar an dùil gum bi na planaichean seo a’ toirt a-steach rudan mar peinnseanan, tèarainteachd shòisealta, còirichean cuid, cìs, tiomnaidh agus sochairean.
Bàrd Èireannach a’ bruidhinn ann an agallamh air amharais gun do ghabh e brath air balaich ann an Neapàl
02 An Giblean 2008
Tha bàrd Èireannach, a tha fo amharas gun do ghabh e brath air balaich ann an Neapàl, air agallamh a dhèanamh air Raidio na Gaeltachta.
Dhearbh Cathal Ó Searcaigh gu robh e ri fèise le balaich ann an Neapàl ach cha robh iad nas òige na 16 (an aois aontachaidh ann an Neapàl) agus nach do ghabh e brath orra agus thuirt e gu bheil e na fhulangaiche de fhilm aithriseach taobhach.
“Tha mi a’ nochdadh mar dhaoine dhiabhlaidh ach chan eil mi a’ smaointinn gu bheil mi mar seo idir.”
“Tha an taigh-òsta agam ann an Neapàl coltach ris an taigh agam. Tha an doras agam fosgailte.”
“Bha iad a’ tighinn mar càirdean. Cha robh iad a’ tighinn airson feise. Cha do ghabh mi brath orra.”
Taic airson pòsaidhean aon-sheòrsach a’ fàs nas làidire ann an Èirinn
31 Am Màrt 2008
Fhad ’s a tha gnìomhaichean LCDTE ann an Èirinn a’ feitheamh ri chluinntinn molaidhean an Riaghaltas airson càraidean aon-sheòrsach aithneachadh gu h-oifigeil, tha cunntas-bheachd ùr a’ sealltainn gu bheil a’ mhòr-chuid ann an Èirinn air a shon.
Chaidh an cunntas-bheachd fhoillseachadh leis a’ bhuidhinn co-ionannachd MarraigEquality agus tha na toraidhean a’ sealltainn gu bheil 84% airson pòsaidhean aon-sheòrsach neo companasan-catharra.
Ach tha an Riaghaltas air pòsaidhean aon-sheòrsach a dhiùltadh mar thà air sgàth ’s gum biodh feum aca air a’ bhun-reachd atharrachadh.
Thathar an dùil gum bi Brian Lenihan, Ministear na Ceartais a’ foillseachadh molaidhean a thaobh companasan-catharra a dh’aithghearr.
Thathar a’ tuigsinn gum bi Èirinn ag aithneachadh pòsaidhean LGBT, aonaidhean-catharra agus companasan-catharra nan dùthchannan cèin.
Tidsearan co-sheòrsach ann an Èirinn gu bhith gan cur à dreuchd
30 Am Màrt 2008
Tha tidsearan co-sheòrsach ann an Èirinn gu bhith gan cur à dreuchd air sgàth ’s gu bheil an gnèitheachd aca a’ dol an aghaidh poileasaidh creideamh nan sgoiltean.
Tha tidsearan anns a’ bhuidhinn LCDT aig INTO (Irish National Teacher’s Organisation) ag ràdh gu bheil an Employment Equality Act a’ toirt cead ri sgoiltean a chur tidsearan à dreuchd air sgàth ’s an gnèitheachd aca ma tha e a’ dol an aghaidh creideamh an sgoile.
A-rèir Earrann 37 dhen achd faodaidh sgoiltean gnìomh a thoirt gus “casg a chur air neach-obrach sam bith a tha a’ lagachadh inbhe creideamh an t-ionad-obrach.”
Chaidh a’ bhuidhinn LCDT stèidheachadh ann an 2004 agus tha 35 buill an sas ann. Tha iad air iomairt stèidheachadh a-nis gus Earrann 37 a chur às.
Bàrd connspaideach a’ fuireach air curraicealam na h-Èirinn
28 Am Màrt 2008
Tha an An Chomhairle Náisiúnta Curaclaim agus Measúnachta (An Comhairle Nàiseanta Curraicealaim agus Measaidh) ann an Èirinn ag ràdh gum bi obraichean Cathal Ó Searcaigh a’ fuireach air curraicealam na h-Èirinn ged a tha am bàrd fo amharas gun do ghabh e brath air balaich ann an Neapàl.
Thuirt Mary Hanafin, Ministear an Fhoghlaim:
“Tha a’ chomhairle dhen bheachd gum bu chòir dhan co-dhùnadh tùsail aca air luach an obair Cathal Ó Searcaigh fulang.”
Tha Mgr Ó Searcaigh air a bhith fo amharas o chionn taisbeanadh dhen film aithriseach Fairytale of Kathmandu, a tha a’ sealltainn an obair saor-thoileach a tha Ó Searcaigh a’ dèanamh ann an Neapàl.
Sgrìobh am bàrd litir mìos seo chaidh a’ càineadh na casaidean. Sgrìobh e:
“Ma tha mo dòigh-bheatha co-sheòrsach no na càirdeis agam oilbheumach ri dhaoine eile, tha mi duilich.”
“Ach tha e neo-fhìrinneach agus mì-chàilear a bhith ag ràdh gun robh mi a’ gabhail brath air na balaich seo.”
“Tha na càirdeis agam ann an Neapàl air a bhith gràdhach, fosgailte agus follaiseach.”