An Gèidheal Ùr

A' tort thugaibh na naidheachdan LGDTC+ as ùire

  • Cuairt-litir #41

    Geàrr-chunntas sgrìobhte de naidheachdan LGDTC+ ionadail, nàiseanta ‘s bho air feadh an t-saoghail.

    HIV ann an Alba

    Tha an àireamh de chùisean ùra HIV am measg fireannaich eile-sheòrsacha air a dhol seachad air an àireamh de chùisean ùra am measg fireannaich ghèidhe airson a chiad turas san deichead mu dheireadh.

    A-rèir figearan ùra bho Slàinte Poblach na h-Alba bha 42% de chùisean ùra ann an 2022 air an lorg ann am fireannaich eile-sheòrsach, an taca ri 29% ann am fireannaich ghèidhe.

    An EHRC

    Tha Coimisean na Co-ionannachd agus Chòraichean a’ Chinne-daonna (EHRC) air stiùireadh ùr fhoillseachadh do sgoiltean ann an Sasainn a tha a’ moladh nach e leth-bhreith a th’ ann tuilleadh ma bhios luchd-teagaisg a’ mhì-ghnèitheachadh oileanaich.

    A-rèir an stiùireadh a bh’ ann roimhe, b’ e leth-bhreith a bh’ ann am mì-ainmeachadh no mì-ghnèitheachadh oileanaich thar-ghnèithich leis gu bheil ath-bhuileachadh gnè na feart dìonta fo Achd na Co-ionnannachd, ach tha iad air an earrann seo a thoirt às an stiùireadh ùr.

    A bharrachd air sin, tha an stiùireadh ùr a’ ràdh gum feum sgoiltean taighean-beaga aon-sheòrsach a sholarachadh do chlann nas sìne na 8, agus seòmraichean-èididh aon-sheòrsach do chlann nas sìne na 11.

    Tha an stiùireadh cuideachd a’ ràdh gum bu chòir dhan seòmraichean seo a bhith air an sgaradh a-rèir gnè bith-eòlasach agus gum bu chòir do sgoiltean seòmraichean prìobhaideach a sholarachadh do chlann tar-ghnèitheach.

    “Teiripe” iompachaidh

    Tha The Times ag aithris gu bheil dùil gum bi Rishi Sunak a’ cur cùl ris a’ chasg air cleachdaidhean ris an canar “teiripe” iompachaidh.

    ‘S e a th’ ann an “teiripe” iompachaidh cleachdadh sam bith a dh’fheuchas ri taobhadh feise, no dearbh-aithne gnè, neach atharrachadh.

    Tha The Times ag aithris gun ainmich an riaghaltas gu bheil iad air cùl a chur ris a’ chasg leis gu bheil casgan den leithid air a bhith neo-èifeachdach ann an cuid de dhùthchannan eile.

    Tha còrr ’s còig bliadhna agus ceathrar Prìomhairean air a bhith ann a-nis bho gheall na Tòraidhean an toiseach casg a chur air “teiripe” iompachaidh.

    Gheall Sunak nuair a chaidh e na Phrìomhaire gum biodh an casg deiseil a chur an gnìomh san t-Samhain, ach chan fhacas dreach bhile fhathast is am pàrlamaid a-nis briste gu meadhan na Dàmhair.

    Fògarraich

    Tha Rùnaire na Dùthcha, Suella Braverman, air ràdh nach eil eagal ro leth-bhreith na adhbhar gu leòr airson comraich a cheadachadh do dh’fhògarrach gèidh no boireannach.

    Thathar ag aithris gu bheil Braverman na beachd gu bheil cunnradh nan Nàiseanan Aonaichte air fògarraich ro sheann is feumach air ath-leasachadh.

    A’ Phòlainn

    Tha ceannard a’ phàrtaidh Civic Platform, Donald Tusk, air ràdh gun dèan e nas fhasa do luchd tar-ghnèitheach an gnè laghail atharrachadh agus gun toir e aithneachadh laghail do chompanasan-catharra aon-sheòrsach ma shoirbhicheas iad ann an taghadh na h-ath mhìos.

    Afraga a Deas

    Tha seachdnar an grèim ann an Afraga a Deas an dèidh dhaibh an aplacaid Grindr a chleachdadh gus oileanach, 18, a thàladh is a thoirt fo bhruid Dimàirt seo chaidh.

    Thuirt na Poilis ann an Gauteng, gu do dh’iarr iad R30,000 (mu £1,300) air a theaghlach airson a shaoradh air èirig.

    Chaidh a lorg gun mhothachadh aig ostail ann an Johannesburg Diciadain is a thoirt a dh’ospadal airson leigheis.

    Thuirt na Poilis gu bheil iad cuideachd a’ feuchainn ri fhaighinn a-mach nan robh an fheadhainn a chaidh a chur an greim an-sàs ann an cùisean eile den leithid san sgìre.

  • Cuairt-litir #40

    Geàrr-chunntas sgrìobhte de naidheachdan LGDTC+ ionadail, nàiseanta ‘s bho air feadh an t-saoghail.

    Baile Àtha Cliath

    Chruinnich na ceudan ann am Baile Àtha Cliath Disathairne gus fianais a thogail an-aghaidh tachartas an neach-iomairt an-aghaidh còraichean tar-ghnèitheach, Posie Parker.

    Thuirt a’ bhuidheann Trans and Intersex Dublin, a chur an togail fianais air chois, gun robh iad airson seasamh an-aghaidh ideòlas TERF Pharker.

    A’ Chuimrigh

    Dh’ainmich Riaghaltas na Cuimrigh Diluain gun tog iad bacaidhean a chur casg air fireannaich a bhios ri feise le fireannaich bho bhith a’ toirt seachad maothran, cnàimh leigheis agus bun-cheallan.

    Bristol

    Tha na Poilis a’ rannsachadh ionnsaigh homafòbach ann am Bristol.

    Thathar ag aithris gun do thachair an ionnsaigh mu 3:30f air Disathairne, 29mh den Iuchar aig Turtle Bay, ann an sgìre Montpelier.

    Dh’fhulaing fireannach cainnt a bha ri oillt cho-sheòrsachd agus oillt thar-ghnèitheach mus deach a dhòrn mun aodann.

    Tha na Poilis air dealbh CCTV a cho-roinneadh a’ sealltainn fireannaich a tha iad a’ sireadh ann an co-cheangal ris an ionnsaigh.

    Thuirt iad gum bu chòir do neach sam bith aig a bheil fiosrachadh mun thachartas fios a chur gu 101 is an àireamh 5223182231 a thoirt seachad.

    Na Stàitean Aonaichte

    Tha còrr ’s 150 neach-iomraiteach air litir fosgailte a shoidhnigeadh gus cur an aghaidh casgan air leabhraichean LGDTC+ sna Stàitean Aonaichte.

    Chaidh an iomairt a chur air dòigh le preasantair Reading Rainbows is rionnag Star Trek: TNG, LeVar Burton.

    A-measg na rionnagan eile a shoidhnig an litir, tha Ariana Grande, Billy Porter, Emma Roberts, Mark Ruffalo, Ava Max, Guillermo del Toro agus Sarah Paulson.

    California

    Tha sgìre sgoile eile ann an California air poileasaidh a chur an gnìomh a dh’iarras air sgoiltean innse do phàrantan mu oileanaich a bhios airson eadar-ghluasad sòisealta a dhèanamh aig an sgoil

    ’S e Dry Creek a-nis an còigeamh sgìre-sgoile Chalifornia gus am poileasaidh a chur an gnìomh.

    Nigeria

    Tha 69 neach a chaidh a chur fo chasaid banais aon-sheòrsach a chur air dòigh ’s a fhrithealadh ann a Nigeria air a bhith gan leigeil mu sgaoil air urras.

    Tha co-sheòrsachd is pòsadh aon-sheòrsach mì-laghail san dùthaich agus chaidh còrr ’s 200 neach a chur an grèim o thùs airson a’ bhanais a fhrithealadh san Lùnastal.

    Riaghail àrd-chùirt ann an Warri, Dimàirt, gum faodadh iad a bhith air an leigeil mu sgaoil às dèidh dhaibh urras 500,000 naira (£520) a phàigheadh agus gum bi aca ri clàr a shoidhnigeadh gach mìos gus an nochd iad sa chùirt a-rithist.

  • Cuairt-litir #39

    Geàrr-chunntas sgrìobhte de naidheachdan LGDTC+ ionadail, nàiseanta ‘s bho air feadh an t-saoghail.

    “Teiripe” iompachaidh

    Chruinnich luchd-fianais faisg air Taighean na Pàrlamaid Diardaoin gus iarraidh air Rishi Sunak a ghealltanas a chur casg air cleachdaidhean ris an canar “teiripe” iompachaidh a chumail.

    ‘S e a th’ ann an “teiripe” iompachaidh cleachdadh sam bith a dh’fheuchas ri taobhadh feise, no dearbh-aithne gnè, neach atharrachadh.

    Tha còrr ’s còig bliadhna agus ceathrar Prìomhairean air a bhith ann a-nis bho gheall na Tòraidhean an toiseach casg a chur air “teiripe” iompachaidh.

    Gheall Sunak nuair a chaidh na Phrìomhaire gum biodh an casg deiseil a chur an gnìomh san t-Samhain, ach chan fhacas dreach bhile fhathast is am pàrlamaid ri bhriseadh an ath-sheachdain gu meadhan na Dàmhair.

    Liz Truss

    Thuirt Liz Truss ris The Times gum bu chòir dhan Phrìomhaire, Rishi Sunak, stiùireadh fhoillseachadh ag ràdh gum bu chòir do sgoiltean a bhith soilleir mu ghnè bith-eòlasach agus nach bu chòir dhaibh eadar-ghluasadan sòisealta a cheadachadh gu h-oifigeil.

    Thuirt i leis nach e “gnìomh neodrach” a th’ ann “nach bu chòirear ceadachadh oifigeil a thoirt ris gus a tha inbheach òg làn comasach air co-dhùnadh a dhèanamh air na builean aig aois 18”.

    Ian McKellen

    Tha Sir Ian McKellen air ràdh gu bheil dragh air mu thilleadh Section 28, lagh a chur am Prìomhaire, Margaret Thatcher, an gnìomh is a thoirmisg sgoiltean is ùghdarrasan ionadail eile bho bhith “a’ brosnachadh” co-sheòrsachd do chloinne.

    Chaidh an lagh a thilgeil a-mach ann an Alba ann an 2000 agus ann an Sasainn is sa Chuimrigh ann an 2003.

    Tha McKellen draghail gum faodadh stiùireadh ùr a tha riaghaltas Rishi Sunak ag ullachadh do sgoiltean an-dràsta bacaidhean a chur air oileanaich tar-ghnèitheach is neo-bhìnearaidh ann an dòigh coltach ri Section 28.

    Just Like Us

    Tha an carthannas òigridh Just Like Us air maoineachadh luach £435,250 a ghlacadh bhon Chrannchur Nàiseanta gus taic a chur ris na clubaichean sgoile LGDTC+ aca.

    Bidh an carthannas a’ stiùireadh lìonra de chlubaichean sgoile aig àm-lòin is an dèidh na sgoile air feadh na Rìoghachd Aonaichte gus àiteachan sàbhailte a chruthachadh far an urrainn do dh’òigridh LGDTC+ is na càirdean aca a choinneachadh, ionnsachadh agus comhairle fhaighinn.

    Kentucky

    Tha diùraidh feadarail air $100,000 a thoirt do chàraid gèidh às dèidh do sheann chlàrc siorrachd diùltadh cead pòsaidh a thoirt dhaibh.

    Thug David Ermold agus David Moore an clàrc, Kim Davis, gu cùirt as dèidh dhi diùltadh cead pòsaidh a thoirt dhaibh leis gu bheil i dhen bheachd nach fhaod ach boireannach is fireannach a phòsadh.

    Chaidh Davis a chur an grèim ann an 2015 airson càraid gèidh eile a dhiùltadh, ach thug an luchd-obrach aice a-mach an cead pòsaidh as aonais a h-ainm agus chaidh a leigeil mu sgaoil as dèidh còig latha sa phrìosan.

  • Cuairt-litir #38

    Geàrr-chunntas sgrìobhte de naidheachdan LGDTC+ ionadail, nàiseanta ‘s bho air feadh an t-saoghail.

    A’ Ghàidhealtachd

    Tha a’ charthannas, Inspiring Young Voices, air maoineachadh a ghlacadh gus dreuchd pàirt-ùine ùr a stèidheachadh do neach-obrach ion-ghabhaltais a dh’obraicheas còmhla ri òigridh fo 25 a tha a’ fuireach air a’ Ghàidhealtachd gus mothachadh a thogail do chùisean a bhios a’ toirt buaidh orra.

    Lunnainn

    Tha Poilis a’ Mhet air fireannach, 19, a chur an grèim ann an co-cheangal ri ionnsaigh homafòbach air dithis fhireannach taobh a-muigh taigh-seinnse ann an Clapham am mìos seo chaidh.

    Bulgaria

    Tha Cùirt Eòrpach nan Còraichean Daonna air riaghladh ann am fàbhair càraid aon-sheòrsach a bha ag iarraidh air Riaghaltas Bhulgaria aithneachadh laghail a thoirt dhaibh.

    Phòs Darina Koilova agus Lily Babulkova san Rìoghachd Aonaichte ann an 2016, ach dhiùlt Riaghaltas Bhulgaria am pòsadh aca aithneachadh ann an 2017 agus a-rithist ann an 2019.

    Riaghal na seachdnar britheamhan gu h-aona-ghuthach gun deach còraichean a’ chàraid air prìobhaideachd agus beatha-teaghlaich fo artaigil 8 de Chùmhnant Eòrpach nan Còraichean Daonna a bhriseadh.

    Chan eil an co-dhùnadh a’ dèanamh pòsaidh cho-sheòrsaich laghail san dùthaich ge-tà ach e ag iarraidh air an Riaghaltas siostam air choireigin a chur an-gnìomh gus aithneachadh laghail a thoirt do chàraidean co-sheòrsach san dùthaich.

    Hong Kong

    Riaghal Cùirt Dheireannach nan Ath-thagraidhean an seachdain seo chaidh gu bheil Riaghaltas Hong Kong a’ briseadh Bile Chòraichean na sgìre leis nach eil iad ag aithneachadh càirdeasan co-sheòrsach.

    Ged nach do riaghail na britheamhan ann am fàbhar pòsadh co-sheòrsach a dhèanamh laghail, thug iad dà bhliadhna don Riaghaltas siostam eile a chur an-gnìomh gus aithneachadh laghail a thoirt do chàirdeasan co-sheòrsach.

    Boston

    Tha Oifis Mhèar Bhoston air an riatanas a bh’ aig daoine air an gnè aca a chlàradh air teisteanasan-pòsaidh a thoirt air falbh agus iad cuideachd air ainmeachadh gum faodar teisteanasan làithreach a bhith air an ùrachadh gus fiosrachadh mu ghnè a chur às.

    California

    Tha Seanadh Chalifornia air ainmeachadh gun tèid Mìos na Eachdraidh Tar-ghnèithich a chomharrachadh san stàit gach bliadhna bhon Lùnastal 2024.

    Thuirt Cathraiche a’ Phàrtaidh Dheamocratach, Honey Mahogany, aig coinneamh naidheachd gu bheil e “air leth cudromach gun cuir sinn stad air a’ mhì-fhiosrachadh a thathar ga sgaoileadh mun choimhearsnachd tar-ghnèitheach, gun gabh sinn an cothrom seo air an fhirinn innse agus daoine oideachadh mu ar deidhinn agus na feumalachdan againn”.

    Florida

    Tha bòrd-sgoile ann an sgìre Miami-Dade, Florida air bhòtadh 5-3 gun a bhith a’ comharrachadh Mìos na Eachdraidh LGDTC+ san Dàmhair.

    Bha còrr ’s 100 neach an làthair aig an deasbad a mhair 12 uair a thìde.

    Cho-dhùin am bòrd gun briseadh an tachartas am bile ris an canar “Don’t Say Gay” a chaidh a shoidhnigeadh ’na lagh le Riaghladair Ron DeSantis sa Chèitean 2022 agus a tha a’ toirmeasg sgoiltean poblach san stàit bho chloinne oideachadh mu thaobhadh-feise no dearbh-aithne gnè.

    Georgia

    Tha britheamh air riaghladh gum faod stàit Gheorgia bacadh a chur air cùram-slàinte daingneachadh gnè do mhion-aoisich tar-ghnèitheach dà sheachdain an dèidh dhi stad a chur air.

    Bha am britheamh Sarah Geraghty air bacadh sealach a chur air an reachdas gus an cluinneadh a’ chùirt tagradh na aghaidh.

    Tha i air co-dhùnadh a-nis ge-tà gum faodar am bacadh a chur an-gnìomh an dèidh do Chùirt Fheadarail nan Ath-thagraidhean riaghladh gum faodadh stàit Alabama lagh coimeasail a chur an-gnìomh.

  • Cuairt-litir #37

    Geàrr-chunntas sgrìobhte de naidheachdan LGDTC+ ionadail, nàiseanta ‘s bho air feadh an t-saoghail.

    Nebraska

    Tha Riaghladair Nebraska, Jim Pillen, air òrdugh a shoidhnigeadh a mhìnicheas boireannach mar neach aig a bheil buill-ghineamhainn a bhios a’ dèanamh uighean agus fireannach mar neach aig a bheil buill-ghineamhainn a tha air an dealbhachadh gus ugh a shìolachadh.

    Tha an t-òrdugh cuideachd ag ràdh gur e gnè neach, an gnè bith-eòlasach a chaidh a bhuileachadh orra aig àm am breith.

    Texas

    Tha Àrd-chùirt Texas air casg a chur air cùram-slàinte daingneachadh gnè do mhion-aoisich.

    Fon lagh ùr a chaidh a chur an gnìomh Dihaoine, thèid cead meidigeach neach sam bith a thabhainneas cùram-slàinte daingneachadh gnè, a leithid casgan inbhidheachd no teiripe bhrodagan, do mhion-aoisich a thoirt air ais.

    Missouri

    Tha Missouri cuideachd air casg a chur air cùram-slàinte daingneachadh gnè do mhion-aoisich.

    Coltach ri lagh ùr Texas, thèid cead meidigeach neach sam bith a bhriseas an lagh a thoirt air ais.

    Kansas

    Tha britheamh feadarail ann an Kansas air riaghladh nach fhaod oifigearan na stàite teisteanasan-breith luchd tar-ghnèitheach ùrachadh gus an gnè aca atharrachadh.

    Alaska

    Tha bòrd foghlam Alaska air bhòtadh 7-1 gus nigheanan tar-ghnèitheach a thoirmeasg bho sgiobaidhean chlann-nighean.

  • Cuairt-litir #35

    Geàrr-chunntas sgrìobhte de naidheachdan LGDTC+ ionadail, nàiseanta ‘s bho air feadh an t-saoghail.

    Patrick Harvie

    Tha Poileas Alba air dearbhadh gu bheil iad a’ rannsachadh tachartais anns an deach beachdan homafòbach a dh’èigh air Patrick Harvie rè agallamh beò leis a’ BhBC.

    Pròis Mhoireibh

    Cuimhnichibh gun tèid Pròis Mhoireibh a’ cumail Disathairne 2na den Lùnastal aig Pàirc nan Granndach ann am Farrais.

    Faodar tiocaidean a cheannach an-seo no barrachd fhiosrachaidh mun tachartas fhaighinn air an làrach-lìn Pride in Moray.

    A’ Ghearmailt

    Tha Caibineat Feadarail na Gearmailte air reachdas a dhèanadh e nas fhasa do luchd tar-ghnèitheach, neo-bhìnearaidh agus eadar-sheòrsach an gnè aca atharrachadh ainmeachadh.

    Feumaidh pàrlamaid bhòtadh air fhathast, ach leigeadh an reachdas ùr inbheach a’ chiad ainm agus an gnè aca atharrachadh aig oifis chlàraidh às aonais pàipearachd sam bith a bharrachd.

    Bhiodh mion-aoisich nas sìne na 14 comasach air iarrtasan a chur a-steach nam biodh iad air cead fhaighinn bho na pàrantan aca no bho chùirt.

    Cuideachd, bhiodh pàrantan chloinne a tha nas òige na 14 comasach air tagraidhean a chur a-steach às an leth.

    Thuirt am buidheann-iomairt TGEU (Transgender Europe) gu bheil grunn phuingean san lagh fhathast a tha a’ cur dragh orra is iad air liosta de dh’atharrachaidhean fhoillseachadh air an làrach-lìn aca.

    Am measg nam molaidhean aca, tha iad airson:

    • cur às dhan riatanas airson ùine feitheimh 3 mìos as dèidh do thagraichean iarrtasan a chur a-steach;
    • cur às dhan riatanas a bhiodh air cloinne nas sìne na 14 air cead fhaighinn bho na pàrantan aca;
    • cur às dhan riatanas airson ùine feitheimh co-dhiù 1 bhliadhna mus ghabhadh atharrachadh a bharrachd a dhèanamh;
    • agus cur às dhan chlàs a bhiodh a’ leigeil le oifigich iarrtasan bho fhògarraich a dhiùltadh.

    A bharrachd air sin, tha an reachdas ag ràdh:

    • nach fhaod fireannaich an gnè aca atharrachadh gus seirbheis san arm a sheachnadh;
    • gum biodh saunathan bhoireannach comasach air tar-bhoireannaich a dhiùltadh;
    • agus gum biodh tar-fhireannaich fhathast air an cunntadh mar bhoireannaich gus cuòtathan cosnaidh boireannaich a choileanadh.

    Ionnsaigh ann an Leabanon

    Thug am buidheann fada deas Crìosdaidheachd, Jnoud El-Rab (Saighdearan Dhè), ionnsaigh air taisbeanadh draga anns an taigh-seinnse Madame Om ann an sgìre Mar Mikhael de Bheirut Diciadain.

    Thathar ag aithris gun deach ionnsaigh a thoirt air grunn phearsachan rè an tachartais a mhair mu uair a thìde mus do ruig na poilis.

    Thuirt sealbhadair a’ bhàr do dh’Amnesty International ge-tà nach do chur na Poilis stad air an ionnsaigh agus nach deach na h-ionnsaighearan a chur an grèim.

    Geama-bùird toirmisgte ann an Leabanon

    Tha Abbas Al-Halabi, Ministear Foghlaim Leabanon, air a’ gheama Snakes and Ladders a thoirmeasg air sgàth ’s gu bheil e a’ cleachdadh dàthan na brataich pròise.